فن بیان و سخن وری

خطابه در لغت به معنی سخنرانی است. وقتی کسی را مخاطب خود قرار میدهید و سخنی میگوید در واقع دارید خطاب به او خطابه میگویید. این که این سخن چیست و چگونه بیان میشود موضوع فن خطابه است. این فن به ما می آموزد که با کسب مهارت هایی به صورت تجربی و با تکرار و تمرین به یک سخنران خوب تبدیل شویم. شخصی که دیگران از شنیدن صدا و سخنانش احساس لذت کنند و در همزمان از معنای والای کلام او بهره مند شوند.

فن خطابه چیست ؟

حتما تاکنون اسم فن بیان را شنیده اید. فن بیان یا خطابه درست مانند هم هستند. فقط در محیط های متفاوتی به کار میروند. هر دو به مهارت هایی اشاره دارند که گوینده باید داشته باشد تا گفتارش ظاهری زیبا پیدا کرده و شنونده را ترغیب به شنیدن ادامه سخن کند.

آموزش خطابه

برای آموختن خطابه لازم است تا مجموعه ای از تکنیک ها و فنون را به بیان خود اضافه کنیم. این مهارت ها شامل تقویت صدا، شیوه های خارج کردن بیان از یکنواختی ، شیوه بیان معنا و حس جملات میشود؛ به طوری که حق مطلب به زیبایی بیان شود

حق مطلب را زیبا ادا کنید

حقیقت این است که حتی اگر حرف حقی را بر زبان آورید اما آن را به صورت نامنظم و گوش خراش بگویید، کسی گوش به شما نمیسپارد. نوازش گوش یکی از نکته های اساسی است که هر هنرجوی خطابه ای باید بیاموزد. فقط در این صورت است که میتواند مخاطب را به شنیدن سخنان خود مشغول دارد.

زیبایی صدا و بیان بستگی به تبعیت کردن و یا نکردن از یک سری قوانین طبیعی دارد. قوانینی مانند قوانین فیزیک. برای مثال در قوانین فیزیک میخوانیم که اگر طول یک سیم در حال ارتعاش کاهش پیدا کند، صدایی که از سیم ساتع میشود نازک تر به گوش میرسد. از وجود همین قوانین نوازندگان برای نواختن صداهای زیر و بم ساز استفاده کرده اند و از همین قانون گویندگان باید برای نواختن ساز بدن خود که شامل حنجره و فضاهای دیگری از بدن آنها است استفاده کنند.

چگونه به گوش مخاطب زیبا برسیم؟

همانطور که گفته شد زیبایی کلام قائده و قانون دارد. در طول سالها انسان ها با الهام از طبیعت این قوانین را کشف کرده اند. برای مثال اگر میخواهید خطبه شما زیبا باشد باید صدای خود را زیر و بم کنید. بی تغییر ماندن صدا، حالتی یکنواخت و مونوتون ایجاد میکند که گوش شنونده را خسته میکند. بنابراین باید بیاموزید که با تکنیک هایی صدای خود را از حالت یکنخواتی خارج کنید. یکی از این تکنیک ها زیر و بم کردن یا نازک و کلفت کردن صدا است.

کی دیگر از فنونی که میتوانیم برای خارج کردن بیان از یکنخواتی به کار ببریم، تغییر سرعت خطابه است. سرعت سخن گفتن ما باید کم و زیاد شود. نباید حالتی ثابت داشته باشد. حالت یکنواخت قانون گوشنوازی طبیعت را زیر پا میگذارد و لاجرم زیبایی بیان را از بین میبرد. بنابراین تکنیک دیگری که باید بیاموزیم، ریتم یا سرعت بیان است

یکی دیگر از فنونی که برای خارج کردن بیان از یکنواختی به کار میبریم تاکید است. به این معنی که قسمتی از یک جمله یا کلمه را با شدت بیشتری بیان میکنیم و به این ترتیب آن کلمه را نسبت به سایر کلمات مجزا میکنیم. با اینکار بیان ما نه تنها از حالت یکنواخت خارج میشود که امکان انتقال بهتر معنا نیز برای مخاطب افزایش میابد. بنابراین:

تکنیک های تقویت صدا

تقویت صدا مربوط میشود به قدرتی که صدای شما دارد. مسافتی که میپیماید. در گذشته که میکروفونی وجود نداشت خطیب ها خطابه های خود را بر سر منبر یا بر هر بلندی تا مسافت زیادی به گوش تعداد زیادی از افراد میرساندند. این کار کار آسانی نیست. یک صدای قوی و محکم همیشه از یک صدای لرزان و ضعیف تاثیر گذاری بیشتری دارد. راه هایی برای قوت بخشیدن به صدا وجود دارد که اولین آنها تقویت تنفس است

نفس گوینده عامل تولید صدا در اوست. هرچقدر نفس قویتر شود، صدا قوی تر و رساتر میشود. تمرین هایی وجود دارند که نفس را تقویت میکنند. بی شک یکی از گام های ابتدایی در آموختن فن بیان یا خطابه ، تقویت تنفس و یادگیری شیوه خاصی از تنفس به نام تنفس دیافراگمی است.

شنیده اید که میگویند فلانی صدای گرم و نافذی دارد؟ این گرما همان طنین صدا است و جالب است بدانید که آموختنی است. میتوان با انجام تمریناتی صدایی پرطنین تر برای خود بسازیم و در خطابه از آن بهره ببریم. به این مرحله در خوانندگی صداسازی گفته میشود. هنرجویان خطابه و گویندگی نیز باید تمرینات صداسازی را انجام دهند تا صدای مناسب و مطلوب خود را بیابند

حروف را واضح و کامل تلفظ کنید

صدایتان هرچقدر هم که قوی باشد اگر حروف بی صدا را به وضوح تلفظ نکنید، کسی متوجه سخنان شما نخواهد شد. بنابراین، لازم است تا اعضایی از بدن که در تولید حروف بی صدا نقش دارند مانند زبان، فک و لب ها را تقویت کنیم تا حروف را محکم و به طور کامل بیان کنند.

نتیجه گیری

فن بیان یا خطابه مجموعه ای از فنون است که با بکارگیری آنها میتوان صدایی گوش نواز تولید کرد و از آن برای انتقال معانی بلند استفاده کرد. بلندای معانی بیان شده توسط هر خطیب، بستگی به عمق وجود او دارد. هر چقدر که یک خطیب روی مسائل تعمق بیشتری داشته باشد، قابلیت بیان معانی عمیق تری را دارا خواهد بود به شرطی که شیوه ظاهری بیان آن ها را نیز بیاموزد.

به یاد داشته باشید که مخاطبان ابتدا کلام شما را با ظاهرش قضاوت میکنند. بنابراین اگر کلام حقی در دل دارید، بکوشید طوری آن را بر زبان بیاورید که شنونده به کلام حق جذب شود، نه به سخنان دروغینی که صرفا زیبا بیان میشوتد..

لطفا نظرات خود را با ما در میان بگذارید